Tydzień Mózgu
organizowany jest od 1999 r. w Krakowie,
w ramach międzynarodowego Brain Awarness Week.
Impreza ta ma na celu zwrócenie uwagi opinii publicznej
na zagadnienia związane z prawidłowym i patologicznym funkcjonowaniem mózgu
oraz podkreślenie konieczności badań w tej dziedzinie
ze względu na duży wpływ zaburzeń w funkcjonowaniu mózgu na jakość życia.
Konferencja ma także na celu popularyzację nauki i stwarza możliwość do dyskusji
nad obecnym stanem wiedzy na temat mózgu.
Odbywa się w formie cyklu wykładów w których udział biorą:
neurobiolodzy,
neurolodzy,
studenci,
oraz uczniowie szkół średnich.
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego - Tydzień mózgu (wuj.pl)

Program Tygodnia Mózgu 2022 w Krakowie

Wykłady będą udostępniane w dniach 14-19 marca, 2022, codziennie jeden wykład
o godz. 17-tej, zgodnie z programem.
Pytania do wykładowców można kierować po każdym wykładzie na adres biuro@uj.edu.pl. Odpowiedzi pojawią się na stronie Tygodnia Mózgu,
pod odpowiednim wykładem, w ciągu 1-3 dni.

Program konferencji popularnonaukowej pod hasłem
„Neurobiologiczne aspekty COVID-19”

14 – 19 marca 2022, godz. 17.00 (on-line)

Organizatorzy: Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika,
Uniwersytet Jagielloński, Instytut Farmakologii im. Jerzego Maja PAN w Krakowie
Komitet Organizacyjny: Prof. dr hab. Elżbieta Pyza
(Uniwersytet Jagielloński, PTP im. Kopernika);
Prof. dr hab. Irena Nalepa
(Instytut Farmakologii im. Jerzego Maja PAN, PTP im. Kopernika)

14 marca 2022

Prof. dr hab. Alina BORKOWSKA
Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy,
Katedra Neuropsychologii Klinicznej
Tytuł wykładu: „Zaburzenia neuropsychiatryczne w COVID-19"

link:https://www.youtube.com/watch?v=ue3m-X7C-PY

Streszczenie: Zaburzenia neuropsychiatryczne w COVID-19 są uwarunkowane wieloczynnikowo. Głównymi czynnikami są zaburzenia strukturalne
i funkcjonalne OUN bezpośrednio związane z zakażeniem wirusowym, jak zmiany w obrębie naczyń mózgowych, tkanki mózgu, zaburzenia metabolizmu komórkowego
i wzrost aktywności czynników zapalnych. Kolejną przyczynę zaburzeń neuropsychiatrycznych
w COVID-19 są następstwa psychospołeczne pandemii.
Najczęstsze zaburzenia neuropsychiatryczne w COVID 19 to zmęczenie, zaburzenia snu, niemożność koncentracji, depresja, lęk oraz zaburzenia funkcji poznawczych. Zaburzenia neuropsychiatryczne spowodowane działaniem wirusa na OUN mają zróżnicowany obraz
w zależności od ciężkości choroby oraz dominujących objawów chorobowych.
Większy stopień nasilenia i dłuższy czas trwania zaburzeń neuropsychiatrycznych występuje
u pacjentów z ciężką postacią choroby. Badania neuropsychologiczne mogą posłużyć do określenia profilu neuropsychologicznego zaburzeń i opracowania indywidualnego planu terapii neurokognitywnej.

15 marca 2022

dr hab. Agnieszka PAŁUCHA-PONIEWIERA
Zakład Neurobiologii, Instytut Farmakologii im. Jerzego Maja PAN w Krakowie
Tytuł wykładu: "Depresja - kiedy smutek staje się chorobą"

link:https://www.youtube.com/watch?v=IOcDczjru1A

Streszczenie: Smutek i przygnębienie to stany emocjonalne, które zdarzają się każdemu. Niepowodzenia, rozczarowania, szaruga za oknem – to przyczyny smutku towarzyszące nam w codziennym życiu. Tego rodzaju smutek jest zwykle stanem przejściowym. Zdarza się jednak, że przygnębienie trwa tygodniami i miesiącami. Brak chęci do aktywności, utrata zainteresowań, negatywne przekonanie o sobie, otoczeniu i przyszłości prowadzą do cierpienia, a nawet do myśli i czynów samobójczych. Wówczas mamy do czynienia
z poważnym zaburzeniem psychicznym – depresją. Depresja jest bardzo złożoną chorobą, której przyczyn nie potrafimy sprecyzować. Wiadomo jednak, że istnieją istotne czynniki ryzyka tej choroby, które nakładając się na siebie mogą przyczynić się do depresji. Spośród zewnętrznych czynników ryzyka na plan pierwszy wysuwa się stres, zwłaszcza stres długotrwały, który dotknął człowieka w dzieciństwie. Wiadomo, że przewlekły stres wywołuje poważne zmiany w mózgu, który traci zdolność do prawidłowego funkcjonowania. Istotne są również czynniki wewnętrzne, takie jak zaburzenia hormonalne, zaburzenia metaboliczne, stan zapalny czy nieprawidłowy skład mikrobiomu jelitowego. Na szczęście istnieją skuteczne metody leczenia depresji, do których należą środki farmakologiczne jak i metody psychoterapeutyczne. Ważna jest również wrażliwość ze strony otoczenia w stosunku do osób dotkniętych chorobą i wsparcie ze strony najbliższych.

Pytania i odpowiedzi do wykładu:




16 marca 2022

Dr hab. Anna BŁASIAK i dr hab. Tomasz BŁASIAK
Zakład Fizjologii i Chronobiologii, Instytut Zoologii i Badań Biomedycznych,
Uniwersytet Jagielloński
Tytuł wykładu: „Neurobiologiczne spojrzenie na pobudki naszych działań”

link:https://www.youtube.com/watch?v=nb2KpW35wTE

Streszczenie: Neuronauka od wielu dekad stara się odpowiedzieć na pytania związane z neuronalnymi mechanizmami leżącymi u podłoża naszej motywacji do działań. Chociaż do poznania wszystkich tajemnic naszego mózgu jeszcze jest bardzo daleko, znamy już wiele szczegółów dotyczących budowy naszego mózgu i potrafimy odpowiedzieć na niektóre pytania związane z pobudkami naszych działań. W centrum zainteresowań naukowców badających mechanizmy rządzące naszymi pobudkami znajduje się układ dopaminergiczny, którego prawidłowe funkcjonowanie jest bezpośrednio związane z poziomem naszej motywacji, subiektywną oceną jakości naszego życia i zdolnością do uczenia się. W niniejszym artykule przytoczono najważniejsze fakty związane z wpływem dopaminy na pamięć, w szczególności na zapamiętywanie istotnych dla nas informacji oraz roli tego procesu dla naszej motywacji do podejmowania różnych działań.

17 marca 2022

Prof. dr hab. Bogusław HABRAT
Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie
Tytuł wykładu: „Czy i jak pandemia COVID-19 oraz związane z nią restrykcje wpłynęły na nasze zachowania nałogowe”.

link:https://www.youtube.com/watch?v=tsXZ5OcW0JM

Streszczenie: Pandemia i działania podjęte w celu jej ograniczenia są istotnym czynnikami stresogennymi. Te, natomiast, są ważnymi czynnikami sprzyjającymi podejmowaniu zachowań nałogowych. Na początku epidemii ograniczano się do rozszerzania list czynników, które miałyby zwiększać używanie substancji oraz sprzyjać zachowaniom prowadzącym do nałogów behawioralnych. Na przełomie 2021/22 opublikowano szereg poprawnych metodologicznie badań oraz ich metaanaliz, które wykazały, że 1) w populacjach generalnych nie doszło do znaczącego zwiększenia używania substancji, 2) zjawisko zmiany ilości używanych substancji okazało się częste, przy czym więcej osób zwiększyło spożycie, ale niewiele mniejsza część zredukowała je, 3) zaobserwowano zwiększenie używania substancji wśród osób, które już wcześniej miały problemy z kontrolowaniem ich używania, 4) przełożyło się to na liczbę poważnych szkód, w tym na liczbę zgonów z przedawkowania. Podobne zjawisko zaobserwowano w odniesieniu do zachowań, które mogą prowadzić do nałogów behawioralnych, choć nie zaobserwowano wystąpienia poważniejszych szkód.

18 marca 2022

Dr hab. Agnieszka CHOCYK
Pracownia Farmakologii i Biostruktury Mózgu, Zakład Farmakologii,
Instytut Farmakologii im. Jerzego Maja PAN w Krakowie
Tytuł wykładu: " Wróg, wybawca, trener personalny czy guru? Zrozumieć stres i wypracować równowagę"

link:https://www.youtube.com/watch?v=I1olSlypWI8

Streszczenie: Stres jest pojęciem wieloznacznym. W ujęciu biologicznym, stres,
a w zasadzie odpowiedź stresowa, to nie żaden system ratunkowy,
tylko stale przebiegająca w naszym ciele i mózgu odpowiedź przystosowawcza
do codziennych doświadczeń. Dzięki niej wstajemy rano z lóżka, podejmujemy nasze obowiązki oraz radzimy sobie z infekcjami. W przypadku nagłego niebezpieczeństwa,
uruchomiona zostaje automatyczna reakcja „walcz, uciekaj bądź nie ruszaj się” zaprogramowana w starej ewolucyjnie części mózgu. Reakcja ta często ratuje nam życie bądź wyprowadza z nagłych kłopotów. Pochłania dużo energii, ale po ustaniu niebezpieczeństwa organizm wraca do równowagi. Jednak we współczesnym świecie człowiek wyposażony w analizujący wszystko mózg postrzega wiele codziennych sytuacji jako zagrożenie i tak na nie reaguje. Jest to tzw. stres psychologiczny. Każdy z nas posiada typowe dla siebie okno tolerancji fizjologicznej i emocjonalnej, w obrębie którego mamy możliwość łatwego powrotu do równowagi w sytuacji stresu o średniej intensywności, bez uszczerbku dla naszego dobrostanu i funkcjonowania w świecie. Szerokość okna tolerancji zależy od naszych genów
i wszystkich doświadczeń życiowych, które nas spotykają. Przewlekły stresu bądź traumatyczne zdarzenia życiowe mogą sprawić, że zaczynamy funkcjonować poza oknem tolerancji, co przyczynia się do wyeksploatowania fizjologicznego i emocjonalnego i grozi poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.
W wykładzie zostaną poruszone wszystkie te zagadnienia,
a także wiele innych związanych z plastycznością mózgu.

Pytania i odpowiedzi do wykładu:




19 marca 2022

Prof. dr hab. Janusz HEITZMAN
Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie
Tytuł wykładu: „Jak pandemia Covid-19 wpłynęła na zdrowie psychiczne Polaków”

link:https://www.youtube.com/watch?v=x8K5ZDxcN7M

Streszczenie: Pandemia COVID-19 unaoczniła, że zdrowie psychiczne jest trwałym elementem zdrowia publicznego. Niezależnie do tego, że ciężar pandemii odczuwa cała populacja, to jej skutków dla zdrowia psychicznego nie można bagatelizować i nie można traktować ich tak jak naturalne obciążenie psychiczne towarzyszące każdej chorobie somatycznej. Wpływa na to przede wszystkim powszechność pandemii i jej długotrwałe utrzymywanie się w kolejno następujących falach zachorowań, bez możliwości przewidzenia ich zakończenia. Badania prowadzone na całym świecie pokazują, że skutki COVID-19 prowadzą do obniżenia sprawności i odporności psychicznej na niespotykaną skalę i trudnych do oszacowania konsekwencjach. Potwierdza się, że u 30% osób, które przebyły COVID-19 ujawniły się poważne zaburzenia stresowe. Nie można pomijać konsekwencji bezpośredniego wpływu wirusa SARS-CoV-2 na mózg. Zaburzenia świadomości, zaburzenia węchu, smaku, długotrwale utrzymujące się zaburzenia poznawcze, pamięci, fluencji słownej, bezsenność, stany chwiejności emocjonalnej, to skutki znacznie obniżające sprawność i wydolność organizmu. Pandemia na całym świecie wpłynęła na wzrost wszystkich wskaźników oceny zdrowia psychicznego. O około 30% zwiększyły się wskaźniki zaburzeń depresyjnych
i lękowych, wzrosły szacunki dotyczące psychoz, uzależnień, samobójstw i zaburzeń psychicznych w grupie dzieci i młodzieży. Nie można też pomijać społecznych lęków
i uprzedzeń, zagrożeń wynikających z szerzenia poglądów tzw. koronasceptyków
i antyszczepionkowców. Zaniedbania w zakresie psychoedukacji i niedostrzeganie ogromnej roli państwa w budowaniu świadomości zdrowotnej i higieny psychicznej może grozić poważnymi skutkami zdrowotnymi, społecznymi jak i ekonomicznymi.